جامعیّت قرآن از نگاه احادیث

جامعیّت قرآن از نگاه احادیث

 

مقدمه

بحث در مورد جامعیّت قرآن، از دیرباز تاکنون مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است و با توجه به تصریح قرآن در خصوص اصل جامعیّت، همگان آن را پذیرفته اند؛ گرچه درباره محدوده آن اختلاف کرده اند. عدّه اى قائل به جامعیت مطلق قرآن شده اند و نتیجه گرفته اند که در قرآن، تمام آنچه که مى توان نوعى ادراک و فهم به آن پیدا نمود، وجود دارد؛ هرچند عقل و درک ما از شناختن آن قاصر است. سیوطى پس از برشمردن جمعى از علوم که از قرآن استنباط مى گردد، مى نویسد:… علوم دیگرى را نیز در بر دارد، از جمله: طب، مناظره، هندسه، جبر و مقابله، نجوم و غیر اینها.1غزالى در«احیاءالعلوم» و «جواهر القرآن»2، زرکشى در«البرهان»3 و شمارى دیگر این نظریه را پذیرفته اند؛ البته زرکشى، مراد از تمام علوم را اصول کلّى آنها مى داند.در مقابل دیدگاه اول، گروهى معتقدند اگر هم بحثى از علوم(غیر از علم دین) در قرآن آمده، فقط جنبه هدایتى و تربیتى آن مورد نظر بوده است. براى نمونه مى توان از شاطبى و دکتر ذهبى4 و علامه طباطبایى نام برد. علامه طباطبایى مى فرماید:چون قرآن کریم کتاب هدایت است و جز این، کارى ندارد، لذا ظاهرا مراد از«کلّ شىء» همه آن چیزهایى است که برگشتش به هدایت است، از معارف حقیقیه مربوط به مبدأ و معاد و اخلاق فاضله و شرایع الهیه و قصص و مواعظى که مردم در هدایت و راه یافتنشان به آن محتاجند؛

بررسی تاریخ و شیوه تدوین حدیثب

تدوین حدیث اصطلاحی در علوم حدیث است.

تدوین در اصل به معنای «در دیوان نبشتن» بوده (۱) و در اصطلاح به معنای ثبت نوشته های متفرق در کنار هم به منظور حفظ آنها از نابودی است و اگر این نوشته ها در فصلهایی تنظیم و در کنار هم جمع شود، به آن تصنیف می گویند. «تقیید» نیز به معنای ثبت و نگارش است اما تدوین از نظر معنی از آن وسیعتر است. (۲) اصطلاح تدوین در عصر صحابه و تابعین استعمال چندانی نداشته و در آن دوره بیشتر بر اصطلاح کتابت و تقیید و تألیف تأکید می شده است.

 

بررسی اصطلاح

تدوین حدیث اصطلاحی شایع در روایات تاریخی و کتب علوم حدیثی است. با توجه به موارد کاربرد آن از تدوین دو معنی فهمیده می شود: ثبت حدیث و تنظیم حدیث و تألیف رساله یا کتاب حدیثی.

 

الف) ثبت حدیث:

ابن حَجَر عَسقَلانی (متوفی 852؛ 1407، ج1، ص208) ضمن اشاره به شفاهی بودن روایت در عهد صحابه و تابعین، گفته است که ترس بزرگان از نابودی دانش باعث شد که آنان به تدوین حدیث بپردازند. آغازگر تدوین ابن شهاب زُهْری (متوفی 124) بود و پس از آن تصنیف فراوان شد.(همانجا) در این سخن تدوین از طرفی در مقابل «حفظ» و از طرف دیگر در مقابل «تصنیف» بکار رفته است ولذا معنایی جز نگارش ندارد.

از سخن ابن شهاب که «این علم را پیش از من کسی تدوین نکرد» (کتانی، ص5) نیز معنایی جز نگارش بدست نمی آید، زیرا بنا به برخی گزارشها، در آن زمان دانشمندان نگارش حدیث را مکروه می پنداشتند. (۳) از معاصران نیز بعضی ، تدوین را به مفهوم نگارش بکار برده اند. (۴) عجاج خطیب (1411، ص343ـ348) در فصلی با عنوان «ما دُوِّنَ فی صدرالاسلام» از مکتوباتی نام برده است که از نظر نظم و نسق با تألیفات محدّثان قرنهای بعد شباهتی ندارد.

 

پیدایش زبان

«پیدایش زبان»

دورانت (1383 : 283) پیدایش «سخن و گفتار» را نخستین پیشرفت بزرگ تاریخ می‌داند که انسان با استفاده از آن و عوامل دیگری از قبیل کشف آتش و کشاورزی، توانسته گام به گام از عصر جهل و ترس و توحش عبور نماید. با وجود فرضیه‌های متفاوتی که درباره پیدایش زبان ارائه شده است ما هنوز نمی‌دانیم که اساساً زبان چگونه تکوین یافته است. تأملات جالبی در زمینه منشأهای زبان گفتاری، صورت پذیرفته، اما این موارد تا به امروز، صرفاً در حد «فرضیات» و نه «حقایق» عرض اندام می‌کنند. یول (1385 : 1) می‌گوید شاید نوعی از زبان گفتاری بین صد تا پنجاه هزار سال قبل[1] به وجود آمده باشد، یعنی خیلی قبل‌تر از پدیدآیی زبان نوشتاری (در حدود پنج هزار سال قبل). هنوز در ردپای ادوار پیشین زندگی بر روی کره زمین شاهد، ادله یا مصنوعات عینی و ملموس و کامل که مربوط به گفتار نیاکان دور و دیرین ما باشد و به طور دقیق نشان دهد که زبان در مراحل ابتدایی چگونه بوده است، یافت نشده است. تا اندازه زیادی به دلیل همین عدم وجود شواهد مستقیم عینی و دقیق است که فرضیات زیادی در رابطه با منشأهای گفتار انسان به دست داده شده است. ما در این مقال به طور مختصر به فرضیه‌های برجستة گوناگونی که در باب منشأ زبان ارائه شده، خواهیم پرداخت.

 

خداوند

خداوند؛در اوقات ذیل ازخنده کردن سخت بدش می اید:

1: خنده کردن در بالاى قبرستان
2: خنده کردن از پشت جنازه
3: در مجلس علما
4: در هنگام تلاوت قرآن کریم
5: در مسجد
6: در هنگام اذان..........


5 . معلومات سحر امیز ...

1_ایا میدانى:

زمانى که اذان تمام میشود؛ دعایت مستجاب میشود....

پس محروم نکن خودت را از دعا؛بعد از تکرار کردن اذان و دعاى معروف (اللهم رب هذه الدعوة التامة....)

روح در قران

 

تاریخ انتشار : 1389/8/2    بازدید : 10262

منبع: پایگاه حوزه، شماره 1- 17931

کلمات کلیدی ماشینی : روح، قرآن، وحی، الروح، پیامبر، واژه، روح‌القدس، علامه طباطبایی، حیات،

سوال

روح در قرآن

پاسخ

واژه «روح » از واژه های پر رمز و راز و ابهام آمیز در حوزه های دین، فلسفه، عرفان و روان شناسی است.این کلمه با گویشی یکسان در زبان های عبری و عربی به کار رفته و در تورات، انجیل و قرآن کریم کاربرد فراوانی یافته است. در این نوشتار با ارایه معنای لغوی و اصطلاحی روح در زبان عربی به بیان مفهوم و مصداق آن در قرآن کریم پرداخته ایم.[i][1]

بسیاری از تفاسیر قرآن در شرح کاربرد روح دچار پراکندگی آراء شده و به جای روشنگری، ابهام آفرینی کرده اند.در این میان علامه طباطبایی منسجم ترین تفسیر را از «روح در قرآن » بیان کرده است.این مفسر بزرگ بر آن است که روح در قرآن به آفریده ای آسمانی اطلاق شده که نقش آن حیات آفرینی است; هر جا از حیات و آثار آن نشانی هست، این نشان ، نشانگر وجود مرتبه ای از روح است.روح موجود در فرشتگان، انسانها، حیوانات و نباتات همگی از افاضات روح مطلق است. از زمانی که خداوند متعال با وحی بر پیامبرانش از دمیدن «روح » خود در پیکر انسان پرده برداشت، واژه روح به عنوان یکی از واژه های پر رمز و راز در حوزه انسان شناسی مطرح شد.پس از آن فیلسوفان، متکلمان، عارفان و روان شناسان در بیان حقیقت آن نظراتی ابراز داشتند.به رغم پاره ای اشتراکات در کاربرد این واژه در ادیان و علوم، تفاسیر متفاوتی از روح ارایه شده است. این واژه در زبان های عربی و عبری با گویشی یکسان به کار رفته است و در آیات تورات، انجیل و قرآن نیز با همین لفظ آمده و منشا تفسیرهای مختلفی شده است. واژه روح 21 بار در قرآن کریم آمده است; گاهی به صورت مقید و مضاف، مانند روح القدس، روح الامین، روحی، روحنا و گاهی بدون اضافه و قید. بی تردید، در تمامی این موارد مصداق واحدی مراد نیست.با توجه به ظاهر و سیاق آیات قرآن می توان موارد کاربرد را در چند گروه جای داد.

موجودی مستقل در ردیف فرشتگان: روح در آیاتی از قرآن در کنار فرشتگان ذکر شده که به ظاهر نشان دهنده آن است که آفریده ای از آفریدگان خدا و غیر از فرشتگان است.آیات زیر از این دسته است: «تنزل الملائکة و الروح..»[ii][2] «تعرج الملائکة و الروح..»[iii][3] «یوم یقوم الروح و الملائکة صفا..»[iv][4] در آیات زیر از جبرئیل با لفظ روح یاد شده است:

دیدگاه قرآن نسبت به عشق و علاقه بین دو جنس مخالف چیست؟

ارسال شده توسط شهر سوال در ۱۳۹۲/۳/۴ - ۱۹:۵۴

زندگی خانوادگی و کنار هم قرار گرفتن زن و شوهر باید همراه با محبت به یکدیگر و کانون خانواده باید کانون آرامش و پیوند زن و شوهر باید پیوندی عاطفی باشد و تعاملات و روابط با همین معیار برقرار می شود.  و این مساله به طور طبیعی در خلقت قرار داده شده است:
«وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛[روم/۲۱] و از نشانه‏ هاى او اینکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد در این نشانه‏ هایى است براى گروهى که تفکّر مى ‏کنند!»

و برای استحکام همین کانون خانوادگی باید روابط را ضابطه مند کرد. قرآن تنها یک راه را برای ایجاد رابطه بین دو جنس مخالف مشروع می داند:
«وَ الَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلىَ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانهُمْ فَإِنهَّمْ غَیرْ مَلُومِینَ؛[مومنون/۵و۶] و آنها که دامان خود را (از آلوده ‏شدن به بى ‏عفتى) حفظ مى ‏کنند * تنها آمیزش جنسى با همسران و کنیزانشان دارند، که در بهره ‏گیرى از آنان ملامت نمى ‏شوند.»

و همچنین دوستی های پنهان را مذموم می داند:
«وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ؛[نساء/۲۵] و نه گیرندگان دوست پنهان.»

صله ارحام از دید گاه آیات و روایات

اما از آیات سوره نسا آیه 1 مى فرماید:
و اتقواللّه الذى تساءلون به و الارحام

ترجمه :
واز خدایى بپرهیزید که همگى به عظمت او معترفید و هنگامى که چیزى از یکدیگر مى خواهید نام او را مى برید ونیز از قطع رابطه با خویشاوندان خود پرهیز کنید.

مفسر عظیم الشان مرحوم طبسى صاحب تفسیر شریف مجمع البیان در ذیل آیه شریفه مى فرماید آیه دلالت مى کند بر وجوب صله ارحام .

امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: صلو ارحامکم وان قطعوکم یعنى با خویشاوندانتان پیوند برقرار کنید گرچه آنها از شما قطع رابطه کنند. (1)

علامه و مفسر کبیر قرآن مجید مرحوم طباطبایى صاحب تفسیر شریف المیزان مى فرماید: مراد از تسائلون به و الارحام یعنى از آن جایى که خداوند در پیش انسانها عظیم و بزرگ است و محبوب آنهاست و لذا وقتى از همدیگر سوال مى کنند طرف را به خداوند قسم مى دهند چون انسان وقتى مى خواهد قسم بخورد به چیزى که در پیش او عظیم و بزرگ است و محبوب اوست قسم مى خورد و ظاهر اینست که ارحام عطف است به کلمه اللّه آن وقت معنى این مى شود انسانها وقتى از طرف چیزى مى خواهند طرف را به خداوند و به ارحام (خویشاوند) قسم مى دهند. (2)
راوى مى گوید: از امام صادق علیه السلام سوال کردم از قول خداوند که مى فرماید: و اتقوا الذى تسائلون به و الارحام (3) یعنى و بترسید از آن خدایى که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست مى کنید و درباره ارحام کوتاهى مکنید.

راه های آرامش از منظر قران

قرآن کریم که بزرگترین معجزه پیامبراکرم(ص) است و تمام آنچه را که بشر برای هدایت نیاز داشته ودر آن آمده است، کاملترین نسخه برای آرامش روح است. از این رو برآنیم تا با نگاهی اجمالی دیدگاه قرآن را در مورد آرامش روحی وروانی و راههای رسیدن به آن را مورد بررسی قرار دهیم:                                                

1-ایمان

ایمان عبارت است از باور وتصدیق قلب به خدا ورسولش،آنچنان باور وتصدیقی که هیچگونه شک و تردیدی بر آن وارد نشود. تصدیق مطمئن وثابت ویقینی که دچار لرزش وپریشانی نشود وخیالات ووسوسه ها در ان تأثیر نگذارد وقلب واحساس در رابطه با آن گرفتار تردید نباشد

در قرآن در سوره مبارکه فتح می خوانیم: "هوالذی انزل السکینه فی قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم... " "اوکسی است که آرامش را در دلهای مؤمنان نازل کرد تا ایمانی به ایمان شان بیافزایند... ". اولین برداشتی که صورت می گیرد این است که بدون ایمان، آرامش روحی وروانی وجود ندارد. یا حداقل اینگونه می توان گفت که یکی از عوامل ایجاد آرامش دارابودن ایمان به خدا می باشد. به تعبیر علامه طبا طبایی "ظاهرا مراد از سکینت در این آیه آرامش وسکون نفس واطمینان آن، به عقائدی است که به آن ایمان آورده ولذا نزول سکینت را این دانسته که ''لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم'' تا ایمانی بر ایمان سابق بیفزایند. پس معنای آیه این است که: خدا کسی است که ثبات واطمینان را لازمة مرتبه ای از مراتب روح است در قلب مؤمن جای داد تا ایمانی که قبل از نزول سکینت داشته بیشتر وکاملتر شود.

معنای" عشق " از نظر قرآن و روایات چیست و رابطه آن با "عقل " چگونه است ؟

1385/07/13 13:10 شناسه مطلب: 1908

"عشق" به معنای محبت شدید و علاقه خاص است. در قرآن کلمه عشق به صراحت نیامده، امّا از مفاهیم دیگری که معنای عشق را می رساند، نام برده شده است: "بعضی از مردم معبود هایی غیر از خداوند، برای خود انتخاب می کنند و آن ها را چون خدا دوست می دارند، امّا آن ها که ایمان دارند،‌ عشقشان به خدا (از مشرکان نسبت به معبوهاشان) شدید تر است".[بقره (2) آیه 165]
در این آیه شریفه، شد حبّ و علاقمندی به عشق تفسیر شده است.
در روایات و احادیث،‌ از "عشق" نام برده شده است.
پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود: "با فضیلت ترین مردم کسی است که عاشق عبادت است و با عشق عبادت کند".[بحارالانوار، ج 67، ص 253، حدیث 10]
علاّمه مجلسی بعد از ذکر حدیث می فرماید: عشق به معنای زیاده روی در دوست داشتن و محبت است. گاهی خیال می شود عشق، مخصوص علاقه داشتن به امور باطل است، به همین جهت در علاقه به خدا به کار نمی رود، اما این حدیث بر خلاف پندار مزبور است؟ آن چه در مورد مذمت و سرزنش است، ‌عشق جسمانی، حیوانی و شهوانی است و آن چه مورد مدح و ستایش قرار گرفته، عشق روحانی و انسانی می باشد. عشق نوع اوّل به مجرّد وصال و رسیدن به آن، فانی شده و از بین می رود و عشق از نوع دوم تا ابد باقی و پایدار است.[بحارالانوار، ج 67، ص

امامت در قرآن و سنت

با توجه دلائل متقن، راه تعیین امام منحصر در «نص» است. به این ترتیب، امام را خدا تعیین نموده و پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ معرفی کرده است. البته پس از اثبات نخستین امام، امامان دیگر، هم با معرفی پیامبر تعیین می‎شوند، و هم با معرفی امام پیشین. اکنون باید ببینیم نصوص امامت کدامند؟

این نصوص دو دسته‎اند:

1. نصوص قرآنی و آیات امامت
2. نصوص روایی و احادیث امامت

 

ـ نصوص امامت در قرآن

آیه ولایت

«إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ هُمْ راکِعُونَ».[1]

ولی شما فقط خدا و رسول خدا و کسانی‎اند که ایمان آوردند و اقامه نماز کردند و در حال رکوع زکات دادند.

تفسیر آیه